Treći molar, poznat i kao umnjak, predstavlja osmi i poslednji zub koji raste u vilici, najčešće između 18 i 25 godine života.
Glavni problemi vezani za umnjake su nemogućnost njihovog potpunog nicanja tj. impakcija ili poluimpakcija tih zuba.
Impaktiran zub podrazumeva zub koji nije nikao zato što mu je normalan put nicanja ometen ili blokiran nekom preprekom.
Poluimpaktiran zub je zub koji je delimično vidljiv u usnoj duplji a delimično prekriven mekim tkivom.
Razlozi impakcija nisu u potpunosti razjašnjeni i mogu biti brojni, a najčešći su:
- Nedostatak prostora u zubnom luku
- Ograničen rast vilica
- Nepravilan položaj zubnog zametka
- Kada je zubni zametak duboko u kosti
- Prisustvo prekobrojnih, impaktiranih zuba
- Prisustvo patoloških tvorevina(ciste, tumori)
Otkrivanje impaktiranih zuba vrši se pomoću anamneze, kliničkog pregleda i rendgenskih snimaka. Najčešće se preporučuje izrada ortopantomografskog snimka, jer daje mogućnost da na jednom snimku vidimo sve zube iz obe vilice.
Veoma je važno vršiti redovne kontrole takvih umnjaka, zato što mogu dovesti do brojnih komplikacija. Neke od njih su:
- Perikoronitis – zapaljenje gingive oko poluimpaktiranog zuba
- Stvaranje parodontalnog džepa oko susednog zuba
- Karijes – usled otežanog čišćenja i pranja podložniji su karijesu
- Patološki procesi – ciste, tumori
- Stvaranje ortodontskih anomalija
Terapija impaktiranih i poluimpaktiranih zuba zasniva se na hirurškom vađenju. Ono podrazumeva oslobađanje zuba od kosti, njegovog odstranjenja i ušivanja nastale rane. Nakon vađenja pacijentima se ordiniraju antibiotici kao prevencija od infekcije kao i preparati protiv otoka. Takođe, savetuje se i uzimanje analgetika, po potrebi.
