Najstariji festival stripa u Grčkoj, Comic N`Play (Komik end plej), koji se organizuje od 2001. godine, ove godine se održao 29. novembra do 1. decembra u Solunu. Organizatori su odlučili da u 22. izdanju festivala po prvi put predstave srpski strip grčkoj publici. U tu svrhu su kao reprezentativni stripovi srpske strip scene odabrani serijali “Do pakla i nazad” i “Vekovnici” scenariste Marka Stojanović i mnogobrojnih crtača. Stojanović je dobio poziv da lično prisustvuje festivalu i time postao i prvi srpski strip autor koji je bio gost ovog festivala u 23 godina njegovog postojanja. Izložba “15 godina Vekovnika”, koja je pre ovog izlaganja postavljena 15 puta širom Srbije, Bosne i Hercegovine, Rumunije i Bugarske, bila je centralna izložba 22. Comic N`Play festivala i nju je za tri dana trajanja manifestacije videlo blizu 3000 posetilaca. Na inicijativu organizatora Stojanović je obavio i stručno vođenje kroz izložbu za prisutne strip autore iz Grčke, Severne Makedonije i Rumunije, tokom kojeg je izlagao o ovom strip serijalu koju je sem Srbije objavljivan i u Grčkoj, Hrvatskoj, Rumuniji, Severnoj Makedoniji, Bugarskoj, Bosni i Hercegovini, Češkoj, Crnoj Gori, Velikoj Britaniji i Holandiji.
Osim toga, serijali “Vekovnici” i “Do pakla i nazad” imali su svoje predstavljanje na stručnoj tribini u programu festivala, kao jedini stripovi van teritorije Grčke koji su ovim putem predstavljeni, na kojoj su o ova dva srpska strip serijala pričali renomirani grčki strip autori Tasos Zaferiadis i Dimitris Kamenos. Poseban kuriozitet čini što je u godinu u kojoj obeležavamo 110 godina od početka Prvog svetskog rata, kojim se “Do pakla i nazad” i bavi, ovaj serijal pozvan da se predstavi publici u Solunu. Takođe je specifična činjenica da su festival organizovano posećivali profesori u učenici brojnih srednjih i osnovnih škola u Solunu. Uprkos jednoj od najvećih oluja koja je u poslednjih 30 godina pogodila Solun i u kojoj je više ljudi izgubilo život I nastala ogromna materijalna šteta, više od 400 učenika srednjih I osnovnih škola je u nekoliko tura došlo na festival da bi iz stripa “Do pakla i nazad” učilo o Prvom svetskom ratu. Ostatak srpske delegacije činili su Veroljub Smiljković i Goran Radomirović iz udruženja Graditelji mira, koji su prezentovali Radomirovićeve igre “Marš na Drinu” i “Proboj Solunskog fronta”. Ovo gostovanje je podržano od strane Ministarstva kulture Republike Srbije, a otvaranju manifestacije i predstavljanju srpskih autora prisustvovala je i generalni konzul u Grčkoj, gospođa Jelena Vujić-Obradović.
Na pitanja o tome kako je usledio ovaj poziv da se srpski strip po prvi put na ovaj način predstavi u Grčkoj i koji je značaj toga, Stojanović odgovara: “Kroz Balkansku smotru mladih strip autora, koja se organizuje u Leskovcu od 1998. godine, mi smo na više načina ostvarili saradnju sa stripom u Grčkoj. Brojni grčki autori i autorke su osvajali nagrade i gostovali na festivalu, u okviru Balkanske smotre organizovna je i izložba Savremeni grčki strip 2014. godine u Narodnom muzeju u Leskovcu a 2021. odigrala se i interaktivna strip radionica putem video linka u okviru prvog Međunarodnog festivala stripa održanog u Kilkisu između polaznika Leskovačke škole stripa i tamošnje Radionice stripa. Nakon toga, usledilo je objavljivanje “Vekovnika” u Grčkoj od strane jednog od najvećih grčkih izdavača “Jemma Press” (Džema Pres), što je prema rečima izdavača bio prvi srpski strip album objavljen u Grčkoj u ovom formatu, kao i poziv na gostovanje u na Međunarodnom festal stripa Kilkisu 2023. godine.
Sve ovo je dovelo do toga da srpski strip dobije centralno mesto na najstarijem festival u Grčkoj. Što se drugog dela vašeg pitanja tiče, mislim da je to što je Ministarstvo Kulture stalo iza ovog predstavljanja srpskog stripa, što se ministar Kulture Nikola Selaković lično u pisanoj formi obratio posetiocima festivala i to što je na otvaranju govorila Generalna konzulka Srbije u Grčkoj Jelena Vujić-Obradović dovoljno svedoči o važnosti onoga što se desilo ovog vikenda u Solunu. Velika je čast, neosporno, kad država i njene institucije stanu iza stripovskih projekata uz procenu da su pravi represent srpske kulture jer je to jedan svojevrstan presedan kad se radio o stripu u Srbiji. Dobiti podršku od svoje države u ovakvom slučaju je velika stvar, ali dobiti poziv I podršku drugih zemalja kad se radi o istoriji i kulturi tvoje zemlje je nešto zaista specijalno. Nakon što smo “Do pakla i nazad” u okviru međunarodnog projekta CAN FOR BALKANS 2022. predstavili u Nacionalnom istorijskom muzeju u Tirani, gde smo u prestonici zemlji u kojoj se odigrala Albanska golgota progovorili o stripu koji je obrađuje, nisam očekivao da ćemo dobiti priliku da strip o proboju Solunskog fronta prezentujete na mestu gde se taj istorijski dođaj dogodio, u samom Solunu! Dok sam pisao “Do pakla i nazad” nisam ni u najluđim snovima mogao da zamislim da ću jednog dana u Magacinu C u solunskoj luci, koji su u Prvom svetskom ratu podigli Francuzi za potrebe skladištenja vojne opreme i municije vojske Kraljevine Srbije u pripremama za proboj Solunskog fronta, stotine grčkih osnovaca i srednjoškolaca u okviru organizovanih školskih tura učiti o Plavoj Grobnici i Proboju Solunskog fronta iz, ni više ni manje, nego srpskog stripa!”
