Ovde je reč, o isključivo crkvenoj umetnosti. Posle X veka zapadna crkva postaje sve bogatija i moćnija. Ona vlada i upravlja celokupnim ljudskim stvaralaštvom i delatnostima pa zato u tom periodu nema slobodne umetnosti u pravom smislu reči. Postoji samo ona umetnost koja služi za gradnju i ukrašavanje crkvenih građevina i ona koja služi crkvi i njenim potrebama.
Katedrala u Pizi…
Prvo značajno delo romaničke arhitekture u Italiji je katedrala u Pizi. Gradio ju je Grk Busketos 1063. godine, a završena je konačno, tek u XIII veku. Pored glavne katedralne crkve, koja je petobrodna u unutrašnjosti, u romaničkom stilu podignuta je krstionica kružnog oblika i toranj, čuveni krivi toranj u Pizi (nagnut na jednu stranu zbog nestabilnog tla). To je karakterističan sklop romaničkih građevina sa svim elementima umetnosti ramanike. Krivi toranj ima šest spratova sa kolonadama i završni sprat sa sistemom romaničkih lukova. Stubovi su dominantna arhitektonska dekoracija sve tri građevine, kao i stubovi sa polukružnim lukovima (u prizemlju)…
Zidne slike…
Romaničke katedrale su zbog ogromne širine imale veliki problem u rasvetljavanju unutrašnjeg prostora. Taj problem rešen je tek u vreme gotike. U tako mračnim romaničkim crkvama zidno slikarstvo nije moglo doći do naročitog izražaja. Naravno, ono nije zapostavljeno i gotovo da nije bilo niti jedne značajnije crkve koja nije bila oslikana. Slike su bile raspoređene po zidovima i svodovima po donekle utvrđenim ikonografskim pravilima preuzetim sa Istoka. Slikari, mahom nepoznati, sve više se udaljavaju od realizma antičkog slikarstva i približavaju novim, šablonski utvrđenim pravilima koje je crkva propisivala.
*****
Ovo je samo kratak osvrt na romaničku umetnost, gde treba još istaći novu pojavu u slikarstvu a to je – Vitraž – slikanje na prozorskim staklima, odnosno umetanje raznobojnih komadića stakla u olovne okvire i formiranje čitavih kompozicija…
