Nemanjići su pored izgrađene monumentalne crkve na Venčacu imali i dvor, sudeći prema najnovijim arheološkim iskopavanjima. Do ovog otkrića došli su arheolozi Narodnoh muzeja u Aranđelovcu i Filozofskog fakulteta u Beogradu.
-Ovo je najseverniji monumentalni hram nemanjićke Srbije, izgrađen u oblasti koja se do sada smatrala za pograničnu, gde je potpuno neuobičajeno da se grade ovako luksuzna zdanja – kaže, za “Novosti”, docent dr Dejan Radičević sa Filozofskog fakulteta.
Ovo govori da se Srbija prostirala mnogo severnije nego što se mislilo. Ovaj hram je izgrađen u srpsko-vizantijskom stilu, koji je karakterističan za južne oblasti. I javlja se tek posle Milutinovog proširenja na jugi zato se vreme izgradnje crkve može staviti u vreme od Milutinove vladavine preko Stefana Dečanskog, cara Dušana do Uroša.
Kada su započeli iskopavanje pre nekoliko godina, očekivali su manji manastir sa konakom, međutim na osnovu arhitekture, građevinskog materijala, načina gradnje i kvaliteta freske reč je o vladarskoj zadužbini.
-Samo vladar države može na njen krajnji sever da dovede najbolje majstore s juga i za kratko vreme napravi veliku crkvu – naglašava dr Radičević.
– Monumentalna mermerna crkva je sagrađena na izuzetno vidnom mestu, što je bio izazov za svakog napadača, pa nije logično da je bila bez zaštite. Posmatrajući na taj način, hram sad liči na pridvornu crkvu kraj koje je postojao ceo dvorski kompleks. Što više iskopavamo, otvara se sve više pitanja. Smatramo da je nephodno da georadarom snimimo ceo plato, jer smo već uočili ostatke i drugih velikih zdanja.-
Uz crkvu su otkriveni i temelji dvospratne zgrade dužine 19 metara i širine 7 za koje predanje navodi da pripadala poslednjim titularnim srpskim despotima Bakićima, ali da je ona bila izgrađena kad i crkva. Ipak, najveće iznenađenje je otkriće zidova ispod crkve koji pokazuju da je na ovom mestu postojala još starija građevina.
Plato gde je otkrivena crkva je do pre 2 godine bio pokriven šumom i samo retki ljubitelji istorije i starih predanja znali su da je proplanak poštovan kao kultno mesto i da se narod okolnih mesta sve do 20. veka tu okupljao na đurđevdanski uranak.
Arheološka iskopavanja pokazala su da je u legendama sačuvan deo istine, ali da je prava priča još neobičnija.
Mermerni monoliti su nadgrobni spomenici Srba koji su napustili ove krajeve u Velikoj seobi, pa su kasnije novodoseljeni mislili da srpski grobovi pripadaju nekom drugom narodu – objašnjava dr Radičević.
Izvor: novosti.rs
