Grad kneza Lazara u Kruševcu, kneževa prestonica iz koje je vladao svojim zemljama, po svemu sudeći podignut je 1371. godine, kada Lazar kao najmoćniji oblasni gospodar učvršćuje vlast na čitavoj osvojenoj teritoriji.
Kao grad prvi put se pominje početkom 1387. godine, u povelji kojom knez Lazar potvrđuje ranije trgovačke privilegije Dubrovčanima (”U slavnom gradu gospodstva mi Kruševcu…”).
Čine ga Mali grad (glavna kula, rampa, rov i jedna manja kula) i palata sa pratećim objektima u jugozapadnom delu, Veliki grad i crkva Lazarica. Pored ostataka više kula u bedemima utvrđenja, među mnogobrojnim objektima Velikog grada značajem i veličinom izdvajaju se pridvorna crkva, palata i konjušnica.
Najbolje očuvani deo nekadašnje Lazareve prestonice je upravo dvorska crkva svetog Stefana tzv. Lazarica, pravi biser moravske arhitekture. Pored nje ostalo je vrlo malo od tvrdog grada Kruševca, kako ga naziva Konstantin Filosof.
Do danas su opstali samo ostaci Donžon kule kroz koju se ulazilo u grad i deo istočnog bedema koji se na nju nadovezivao. Jedna od posebnih zanimljivosti ove kule je i to da je ozidana šarenim oblucima, što je prava retkost i verovatno jedan od razloga za Turke da celom utvrđenju daju ime Šaren Grad.
Prostor nekadašnjeg utvrđenja je pretvoren u park u kome se nalazi i muzej. Park je skoro u celini zapušten, sem oko crkve. Bedemi, kao i ostaci drugih građevina su jako loše očuvani, neobeleženi i ni na koji način nisu zaštićeni od vandala. Deo zidina je u prošlom veku srušen da bi se izgradile kuće u čijoj se izgradnnji verovatno koristio kamen iz utvrđenja.
Kako prenosi “Politika”, posle mnogo godina iščekivanja najzad je dogovorena procedura obnove kompleksa srednjovekovnog Lazarevog grada.
U Skupštini grada o tome su razgovarali direktorka Republičkog zavoda za zaštitu spomenika Kulture Mirjana Andrić i gradonačelnik Kruševca Dragi Nestorović. U razgovoru su učestvovali i njihovi saradnici, stručnjaci za zaštitu spomenika kulture od izuzetnog značaja.
Obnova će obuhvatiti i zaštitu Spomenika kosovskim junacima, koji se nalazi u centru grada, rad Đorđa Jovanovića, koji je za to delo dobio zlatnu medalju na izložbi vajarskih dela u Parizu 1900. godine. Izgradnja Spomenika kosovskim junacima započeta je za vreme vladavine dinastije Obrenovića, a završena u vreme vladavine Karađorđevića. Spomenik, kao jedinstveno monumentalno delo, simbolizuje borbu srpskog naroda za slobodu.
Kruševljani su se, pre svega zbog srednjovekovnih spomenika kulture, decenijama neuspešno borili da od Kraljeva preuzmu nadležnost za zaštitu svojih spomenika kulture. Dolazak direktorke Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kruševac je veliko ohrabrenje da će mnogi problemi zaštite i očuvanja kulturnog blaga biti ovoga puta rešeni, prenosi Politika.
